Words from old Gaelic dictionaries
				              
What’s the Gaelic for “elephant”?
Ailbhean, isn’t it? Ailbhean. But in
the old dictionaries there are many
words. Here are examples: ailp,
boir,	oileabhan,	oilleabhaint	and
albhan dubh. It’s amazing, isn’t it?
The	English	word elephant
comes from the Latin elephantus.
That came from the Greek elephas.
But some of the words connected
to elephants in English come from
Hindi. For example mahout – a
man who controls an elephant.
And howdah – a large seat on the
back of an elephant.	
A few months ago I was
myself in a howdah on the back of
an elephant. I was in it for two and
a half  hours.  That  was long
enough! It wasn’t very comfortable. But it was good for seeing
wildlife. I was in a national park in
Nepal.			
How familiar were the old
Celts	with  elephants?	Well,
recently I was reading an old
paper in French called The Celts
and the Elephants. The author,
Prof. Gaidoz, was saying that the
first time many Celts saw elephants	was	when	Hannibal	was crossing the mountains. That was
in the year 218 BC. I’m sure you’ll
know the story of Hannibal – the
Carthaginian leader.	
The  Celts  tried  to  stop
Hannibal. That was at the River
Rhône.	But	Hannibal	defeated
them.  He  had  fifty  thousand
soldiers. And he also had nearly
forty	war	elephants.	Hannibal
involved the elephants against the
Celts. The Celts were frightened of
the elephants. It’s hardly surprising!					
Other	Celtic	tribes
living in the Roman territory.
Some of the tribes were living
where the north of Italy is today.
They saw Hannibal’s elephants as
well.					
And the Romans learned from
Hannibal. A hundred years after
Hannibal	the	Romans	involved
elephants	against	Celtic
We’ll look at that next week.
				             
				            
				              Faclan à seann fhaclairean Gàidhlig
				              
Dè a’ Ghàidhlig a tha air elephant?
Ailbhean, nach e? Ailbhean. Ach anns
na seann fhaclairean tha mòran fhaclan
ann. Seo eisimpleirean: ailp, boir,
oileabhan,	oilleabhaint	agus	albhan
dubh. Tha e iongantach, nach eil?
Tha am facal Beurla elephant a’
tighinn  bhon  Laidinn	elephantus.
Thàinig sin bhon Ghreugais elephas.
Ach  tha  cuid  de  na  faclan  co-cheangailte  ri  ailbheanan  ann  am
Beurla a’ tighinn bho Hindi. Mar
eisimpleir mahout – fear a bhios a’
stiùireadh ailbhean. Agus howdah –
suidheachan mòr air muin ailbhein.
O chionn beagan mhìosan bha
mi fhìn ann an howdah air muin
ailbhein. Bha mi ann airson dà uair a
thìde gu leth. Bha sin fada gu leòr! Cha
robh e uabhasach cofhurtail. Ach bha e
math airson fiadh-bheatha fhaicinn.
Bha mi ann am pàirc nàiseanta ann an
Neapal.			
Dè cho eòlach ’s a bha na seann
Cheiltich air ailbheanan? Uill, o chionn
ghoirid bha mi a’ leughadh seann
phàipear ann am Fraingis air an robh
Les Celtes et Les Éléphants. Bha an t-ùghdar, am Proif. Gaidoz, ag ràdh gur
e a’ chiad turas a chunnaic mòran
Cheilteach	ailbheanan	nuair	a bha
Hannibal a’ dol tarsainn nam beann.
Bha sin anns a’ bhliadhna dà cheud is
ochd-deug (218) RC. Bidh sibh eòlach
air eachdraidh Hannibal – an ceannard
Carthaginianach – tha mi cinnteach.
Dh’fheuch na Ceiltich ri stad a
chur air Hannibal. Bha sin aig Abhainn
Rhône. Ach rinn Hannibal a’ chùis
orra. Bha leth-cheud mìle saighdear
aige. Bha, agus faisg air ceathrad
ailbhean-cogaidh. Chuir Hannibal na
h-ailbheanan an sàs an aghaidh nan
Ceilteach. Bha eagal air na Ceiltich ro
na  h-ailbheanan.  Is  beag  an  t-iongnadh!
Bha treubhan Ceilteach eile a’
fuireach ann an tìr nan Ròmanach. Bha
feadhainn de na treubhan a’ fuireach
far a bheil ceann a tuath na h-Eadailt
an-diugh. Chunnaic iadsan ailbheanan
Hannibal cuideachd.
Agus dh’ionnsaich na Ròmanaich bho Hannibal. Ceud bliadhna às
dèidh Hannibal chuir na Ròmanaich
ailbheanan  an  sàs  an  aghaidh
threubhan Ceilteach. Bheir sinn sùil air
sin an ath-sheachdain.