Vocabulary of Sounds (1)
				              
    
        What sound does a [wee] mouse make? Does it roar or bark? Or does it
        hum or howl? Does it make a difference if the mouse is happy rather
        than unhappy? Or confident instead of fearful? Well, I must admit I’m
        not too familiar with the speech of mice. But I can say that a mouse
        doesn’t roar or bark!
    
     We call the sound a mouse makes 
bìogail or bìdil     – squeaking or chirping. Little birds also squeak.
     What is 
    beucaich, then? In English we call it ‘roaring’ or ‘bellowing’. 
    Beucaich
    
        is the sound the sea makes on a stormy day. We also call the cry that
        the roebuck makes ‘
    
    beucaich’.
     And 
comhartaich? That’s the sound [bark] a dog makes. And crònan? Crònan means ‘the buzzing of a fly or bee’.    If a mouse heard crònan
    
        , perhaps it would be scared. Why? Well, that’s the sound a cat makes
        when it’s pleased. There is a proverb:
    
ʼS ann air a shon fhèin a nì an cat crònan    ‘it’s for itself the cat purrs. ʼS ann air a shon fhèin a nì an
    cat crònan.
     What about 
    donnal or donnalaich
    
        ? That’s the loud sound that a dog makes when it’s in pain. Howling.
        Wolves howl naturally.
    
     And what do we call the great sound that stags make? That’s 
langanaich. Lowing, bellowing. Langanaich. At the time of the rut, we call it bùirich. Bùirich     – loud bellowing.
    What’s the other animal, in addition to the stag, that bellows? I’d say
    myself – a bull. And perhaps an elephant. But there is another word –
    blosg
 or 
    a’ blosgadh
 ‘making a 
    sound like a trumpet’. And dùdaireachd
 – the sound a 
    dùdach
    – bugle or hunting horn – makes. Perhaps that’s we [should] call an
    elephant’s sound. But it’s not often we see or hear an elephant in
    Scotland!
				            
 
				            
				              Briathrachas Fhuaimean (1)
				              
    Dè am fuaim a bhios luchag a’ dèanamh? Am bi i a’ beucaich no a’
    comhartaich? No am bi i a’ crònan, no a’ donnalaich? A bheil e gu diofar ma
    tha an luchag toilichte seach mì-thoilichte? No misneachail an àite
    eagallach? Uill, feumaidh mi aideachadh nach eil mi ro eòlach air cainnt
    nan luchag. Ach faodaidh mi a ràdh nach bi luchag a’ beucaich no a’
    comhartaich!
    Canaidh sinn bìogail no bìdil ris an fhuaim a bhios
    luchag a’ dèanamh – squeaking no chirping. Bidh eòin
    bheaga a’ bìogail cuideachd.
Dè tha ann am beucaich, ma-thà? Ann am Beurla, canaidh sinn    roaring no bellowing ris. ʼS e beucaich am fuaim a nì a’
    mhuir air latha stoirmeil. Bidh sinn cuideachd ag ràdh ‘beucaich’ ris an
    fhuaim a bhios boc-earba a’ dèanamh.
Agus comhartaich? ʼS e sin am fuaim a nì cù. Agus crònan? Tha    crònan a’ ciallachadh ‘the buzzing of a fly or bee’. Nan
    cluinneadh luchag crònan, ʼs dòcha gum biodh i a’ gabhail eagail. Carson?
    Uill, tha e cuideachd a’ ciallachadh an fhuaim a nì cat nuair a tha e
toilichte. Tha seanfhacal ann: ʼS ann air a shon fhèin a nì an cat crònan    ‘it’s for itself the cat purrs. ʼS ann air a shon fhèin a nì an
    cat crònan.
    Dè mu dheidhinn donnal no donnalaich? ʼS e sin am fuaim àrd a bhios cù a’
    dèanamh nuair a tha e ann am pian. Howling. Bidh
    madaidhean-allaidh a’ donnalaich gu nàdarrach.
Agus dè chanas sinn ris an fhuaim mhòr a bhios daimh a’ dèanamh? ʼS e sin    langanaich. Lowing, bellowing. Langanaich. Aig àm na dàra, canaidh
    sinn bùirich ris. Bùirich – loud bellowing.
    Dè am beathach eile, a bharrachd air damh, a bhios a’ bùirich? Chanainn
fhèin – tarbh. Agus ʼs dòcha ailbhean. Ach tha facal eile ann –    blosg no a’ blosgadh ‘a’ dèanamh fuaim mar thrombaid’.
Agus dùdaireachd – am fuaim a bhios dùdach –    bugle no hunting horn – a’ dèanamh. ʼS dòcha gur e sin a
    chanas sinn ri fuaim ailbhein. Ach chan ann tric a chì sinn no a chluinneas
    sinn ailbhean ann an Alba!