Tha seusan farpais mhòr eadar-nàiseanta an rugbaidh againn a-rithist, agus Alba a’ cluich Sasainn aig Murrayfield. A bharrachd air na geamannan, seo an
t-àm nuair a bhios sinn a’ cluinntinn, is uaireannan a’ seinn, an òrain nàiseanta againn. Bha àm ann nuair a bhiodh na h-Albannaich a’ guidhe deagh
shlàinte don Bhànrigh. An uairsin, ’s e “Scotland the Brave” a sheinneadh an luchd-amharc aig na geamannan mòra. An-diugh, ’s e “Flower of Scotland” a
thathar a’ seinn.
Chuala mi ann an Gàidhlig e cuideachd – “Flùr na h-Alba” – ged nach do shaoil mi gu robh e càil na b’ fheàrr ann an Gàidhlig na bha e ann am Beurla.
Tuigidh sibh nach eil mi uabhasach measail air an òran, co-dhiù mar òran nàiseanta na h-Alba.
Mar sin, nuair a bhios mi a’ leughadh bàrdachd Albannach, bidh mi a’ cumail mo shùilean fosgailte airson faclan aig a bheil ruith agus brìgh agus a leumas
a-mach às an duilleig, ag ràdh rium – “seo an seòrsa rud a tha thu ag iarraidh ann an òran nàiseanta!” Gu ruige seo, cha do lorg mi rud sam bith a tha mi
deiseil airson moladh do dh’Aonadh Rugbaidh na h-Alba no buidheann sam bith eile.
Nuair a bha mi a’ coimhead tro chruinneachadh de bhàrdachd Ghàidhlig an là eile, thàinig mi tarsainn air an t-sèist seo ann am fear de na dàin:
Albainn aosta, guma slàn dhut,
Albainn ghaoil gur fada uam thu;
Tìr nan laoch, ’s nan gruagach àlainn,
Albainn aosta, guma slàn dhut.
Nise tha ceist agam dhuibh. An robh an t-ùghdar a’ fuireach ann an Alba no thall thairis? Mura h-eil sibh cinnteach às a sin, coimheadaibh a-rithist air an
dàrna loighne. Albainn ghaoil gur fada uam thu. A bheil sibh a’ tuigsinn sin? Gur fada uam thu. No mar a chanadh mòran - gur fada bhuam thu. Tha sin a’ ciallachadh gu bheil Alba, ris a bheil an sgrìobhadair a’ bruidhinn, fad’ air falbh bhuaithe – no uaithe.
Bha e a’ fuireach ann an New Zealand, agus ’s e an t-ainm a bh’ air – Donnchadh Mac a’ Phearsain. Rugadh is thogadh e anns a’ Mhorbhairne, ach ’s ann à Àrd
nam Murchan, làimh ris a’ Mhorbhairne, a bha a phàrantan. Rugadh Donnchadh uaireigin anns na tritheadan anns an naoidheamh linn deug. Às dèidh bàs athar,
uaireigin ro ochd deug, seachdad ’s a h-aon (1871), dh’imrich e a Ghlaschu ach cha do chòrd sin ris agus, beagan bhliadhnaichean às dèidh sin, dh’fhalbh e
a New Zealand far an robh triùir uncailean aige a’ fuireach mu thràth.
Phòs e thall an sin agus ruith e fhèin ’s a bhean tuathanas mòr le caoraich is crodh anns an eilean mu dheas. Chùm e a chuid Ghàidhlig gu gleusta air a
bhilean agus ’s ann nuair a bha e a’ fuireach ann an New Zealand a sgrìobh e mòran dhen bhàrdachd aige. Am measg sin, bha “a’ Ghàidhealtachd”, an t-òran às
an tàinig an t-sèist a thug mi dhuibh.
Ach, ged a tha an t-sèist mu dheidhinn Alba, agus ged is e “a’ Ghàidhealtachd” an tiotal, tha an t-òran fhèin a’ gabhail a-steach iomhaighean a tha a’
tighinn bhon dùthaich bhig anns an do thogadh Donnchadh – a’ Mhorbhairne. Agus ’s ann mar sin a tha a’ chuid mhòr dhen bhardachd aige. Chan fhaigh mi lorg
air òran nàiseanta air na duilleagan aig Donnchadh Mac a’ Phearsain.
Ach tha a bhàrdachd snog gu leòr. Fàgaidh mi sibh an t-seachdain-sa leis an rann mu dheireadh dhen “Ghàidhealtachd”:
Ged a dh’fhàg mi iomadh bliadhn’ thu
Tha mo chridhe blàth gad iargain
Caladh deisearach na fialachd
Uaine, grianach, beul Loch Àlainn
